Προσφυγή στην ευρωπαϊκή Εισαγγελία για την συμφωνία των Ελληνικών Αμυντικών Συστημάτων με τους Σλοβάκους

Στον αέρα οι υπογραφές ΕΑΣ – MSM EXPORT για την παραγωγή πυρομαχικών.
Εργαζόμενοι καταγγέλλουν την κυβέρνηση ότι παραχωρεί άνευ ανταλλάγματος για περίοδο 25-30 ετών τις γραμμές παραγωγής του Λαυρίου, το σύστημα εργοστασίων του Υμηττού και τις εγκαταστάσεις στα Δερβενοχώρια.
Παραδίδουν το ΔΣ της κοινοπραξίας στην MSM EXPORT ενώ τα ΕΑΣ κατέχουν το 51%.
«Δεν έχει ακολουθηθεί καμία από τις προβλεπόμενες στις ενωσιακές οδηγίες δημόσια-διαφανής διαδικασία».
Το 2022 οι Σλοβάκοι εξέθεσαν ανεπανόρθωτα τα ΕΑΣ καθώς ακύρωσαν τρία συμβόλαια για την προμήθεια πυρομαχικών σε Αίγυπτο και άλλες χώρες.
Ερωτήσεις στη Βουλή από ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ – Τι (δεν) απάντησαν τα υπουργεία Εθνικής Άμυνας, Οικονομίας και Οικονομικών.

Του Βαγγέλη Τριάντη

Ποινικές διαστάσεις λαμβάνει η συμφωνία μεταξύ των Ελληνικών Αμυντικών Συστημάτων (ΕΑΣ) και της σλοβακικής MSM EXPORT αναφορικά με τη δημιουργία κοινοπρακτικού σχήματος με στόχο την παραγωγή αμυντικού υλικού και την εξαγωγή του σε χώρες του εξωτερικού, όπως για παράδειγμα η Ουκρανία. Σύμφωνα με πληροφορίες των Data Journalists, η Ομοσπονδία Εργατοϋπαλλήλων Χημικής Βιομηχανίας (ΟΕΧΒΕ) προσέφυγε ενώπιον της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, της Εισαγγελίας Πρωτοδικών και της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας, καταγγέλλοντας «αδιαφάνεια», «μη τήρηση της εθνικής και κοινοτικής νομοθεσίας», αλλά και πιθανή ζημία τόσο του Δημοσίου όσο και της ΕΕ από τη συγκεκριμένη συμφωνία και τις διαδικασίες που ακολουθήθηκαν. Πρόκειται για ιδιαίτερα σοβαρές καταγγελίες οι οποίες χρήζουν άμεσης διερεύνησης, καθώς αφορούν σε ένα πραγματικά ευαίσθητο ζήτημα και μάλιστα εθνικής σημασίας. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, οι εργαζόμενοι καταγγέλλουν ότι το 2022 τα ΕΑΣ είχαν αναθέσει ξανά στην ίδια εταιρεία την προμήθεια πυρομαχικών, τα οποία στη συνέχεια επρόκειτο να εξαχθούν σε χώρες του εξωτερικου. Ωστόσο τα τρία εξαγωγικά συμβόλαια ακυρώθηκαν με αποτέλεσμα τα ΕΑΣ να ζημιωθούν. Τι συμβαίνει λοιπόν με τη συμφωνία ΕΑΣ – MSM EXPORT; Ας δούμε τι καταγγέλλουν οι εργαζόμενοι για ένα ζήτημα που έχει λάβει και πολιτικές διαστάσεις.

Τα Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα (ΕΑΣ) είναι μία κρατική επιχείρηση που δραστηριοποιείται στον τομέα της παραγωγής αμυντικών προϊόντων και συστημάτων στην Ελλάδα. Η εταιρεία ιδρύθηκε το 2014, μετά τη συγχώνευση της Ελληνικής Βιομηχανίας Όπλων (ΕΒΟ) και της Εταιρίας Ελληνικού Πυριτιδοποιείου και Καλυκοποιείου, (ΠΥΡΚΑΛ). Σύμφωνα με όσα αναφέρονται στην επίσημη ιστοσελίδα των ΕΑΣ, σκοπός τους είναι η «παραγωγή και ανάπτυξη, οπλικών και πυραυλικών συστημάτων, πυρολαμικών όπλων φορητού εξοπλισμού κτλ», η αναβάθμιση και εκσυγχρονισμός όπλων και οπλικών συστημάτων, η αναβάθμιση και εκσυγχρονισμός όπλων και οπλικών συστημάτων, η συντήρηση οπλικών και πυραυλικών συστημάτων κτλ. Τα ΕΑΣ διαθέτουν τέσσερα εργοστάσια. Τα τρία από αυτά βρίσκονται στην Αττική ενώ το τέταρτο στο Αίγιο. Κύριος μέτοχος των ΕΑΣ είναι το υπουργείο Οικονομικών, ενώ η εταιρεία εποπτεύεται από το υπουργείο Εθνικής Αμύνης.

Τους τελευταίους μήνες η διοίκηση των ΕΑΣ έχει συνάψει συμφωνία για τη σύσταση κοινής εταιρείας με την σλοβακική εταιρεία MSM EXPORT. Σκοπός της κοινοπραξίας είναι η παραγωγή αμυντικού υλικού στο Λαύριο και στη συνέχεια η εξαγωγή του στην ΕΕ, την Ουκρανία, το ΝΑΤΟ και τη Μέση Ανατολή. Ωστόσο, όπως καταγγέλλεται στις εισαγγελικές αρχές, «για την υλοποίηση της ανωτέρω συμφωνίας τα ΕΑΣ επίκειται να παραχωρήσουν άνευ του παραμικρού ανταλλάγματος, μια σειρά δημοσίων υποδομών της χώρας». Συγκεκριμένα η παραχώρηση αφορά «στις γραμμές παραγωγής του Λαυρίου, το σύστημα εργοστασίων του Υμηττού και τις εγκαταστάσεις στα Δερβενοχώρια για μια ευρύτατη περίοδο τουλάχιστον 25 -30 ετών». Επίσης, ενώ τα ΕΑΣ αποτελούν το 51% της κοινοπραξίας εντούτοις στο ΔΣ αυτής θα υπάρχουν μόνο 2 μέλη των ΕΑΣ από τα 5 συνολικά, ενώ ο διευθύνων σύμβουλος θα προέρχεται από τη σλοβακική MSM EXPORT.

Αδιαφάνεια και πιθανή ζημία ΕΕ και ελληνικού Δημοσίου

Σύμφωνα με όσα καταγγέλλουν οι εργαζόμενοι της ΟΕΧΒΕ, πίσω από τη σύσταση της κοινοπραξίας, υφίσταται «ένα πλέγμα διαδικασιών, που χρήζουν έρευνας και εγείρουν εύλογες υπόνοιες για αδιαφάνεια και μη τήρηση του δικαίου (ενωσιακού και ημεδαπού) στην ιδιαιτέρως κρίσιμη λειτουργία των ΕΑΣ».

Πιο αναλυτικά η ΟΕΧΒΕ καταγγέλλει ότι για την επίμαχη κοινοπραξία «δεν έχει ακολουθηθεί καμία από τις προβλεπόμενες στις ενωσιακές οδηγίες, δημόσια-διαφανής διαδικασία», ενώ παράλληλα «επιχειρείται η είσπραξη σημαντικού ποσού ευρωπαϊκών κονδυλίων».

Ειδικότερα, όπως υπογραμμίζεται, από τη διαδικασία που ακολούθησε η διοίκηση των ΕΑΣ, «δεν παρέχεται εγγύηση ότι προτιμήθηκε η κατά τεκμήριο πλέον συμφέρουσα για το δημόσιο συμφέρον επιλογή – προσφορά και αντίστοιχα η πλέον κατάλληλη για την απορρόφηση των σχετικών ευρωπαϊκών κονδυλίων επιλογή – προσφορά». Είναι χαρακτηριστικό ότι στην όλη διαδικασία ουδέποτε έγινε ανοικτός δημόσιος διαγωνισμός, «παρά το γεγονός ότι το προέχον στοιχείο της είναι μια οικονομική – εμπορική συμφωνία με σκοπό την παραγωγή και εμπορία πολεμικού υλικού προς τρίτους, είτε κράτη είτε οικονομικούς φορείς». Μάλιστα, όπως επισημαίνεται, τέτοιου είδους συμφωνίες «εμπίπτουν κατ’ εξοχήν στον πεδίο εφαρμογής των ευρωπαϊκών οδηγιών και πρέπει κατά τούτο να τηρούνται οι ουσιαστικές και διαδικαστικές εγγυήσεις διαφάνειας και ανταγωνισμού». Οι εργαζόμενοι θέτουν ενώπιον των ευρωπαϊκών εισαγγελικών αρχών σοβαρά ερωτήματα σχετικά με το κατά πόσο η χρηματοδότησης του συγκεκριμένου κοινοπρακτικού σχήματος είναι «σύννομη», ενώ παράλληλα ζητούν από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία να διερευνήσει εάν έχουν «τελεστεί αδικήματα σε βάρος των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ», όπως επίσης και ποια πρόσωπα τέλεσαν τα αδικήματα αυτά.

Οι εργαζόμενοι καταγγέλλουν όμως και κάτι ακόμη. Το 2022 τα ΕΑΣ ανέθεσαν ξανά στην ίδια εταιρεία την προμήθεια πυρομαχικών, τα οποία στη συνέχεια επρόκειτο να εξαχθούν στην Αίγυπτο και άλλες χώρες. Ωστόσο και τα τρία εξαγωγικά συμβόλαια ακυρώθηκαν προκαλώντας εκτός από «οικονομική ζημία και ανυπολόγιστο ηθικό πλήγμα στην αξιοπιστία και τη φήμη των ΕΑΣ».

«Βέβαιη απώλεια εκατομμυρίων ευρώ»

Σε ό,τι αφορά στις ελληνικές εισαγγελικές αρχές, τα όσα καταγγέλλουν οι εργαζόμενοι χρήζουν άμεσης διερεύνησης. Συγκεκριμένα, όπως υπογραμμίζεται, από τη λειτουργία της επίμαχης κοινοπραξίας «με την οποία εκχωρείται και υποθηκεύεται η αμυντική παραγωγική δραστηριότητα της χώρας», είναι «βέβαιη η απώλεια πολλών εκατομμυρίων ευρώ». Παράλληλα, όπως υποστηρίζουν, δεν έχει ακολουθηθεί «καμία δημόσια διαφανής διαδικασία», ενώ «τίθενται σοβαρά ερωτήματα για το κατά πόσο είναι σύννομη και σύμφωνη με την εθνική νομοθεσία μία τέτοιου είδους κοινοπραξία που αφορά τον ευαίσθητο τομέα της αμυντικής παραγωγικής δραστηριότητας της χώρας».

Για τους λόγους αυτούς ζητούν από τις ελληνικές εισαγγελικές αρχές, κατά πόσο στην προκειμένη περίπτωση έχουν τελεστεί τα αδικήματα της παράβασης καθήκοντος, της απιστίας σε βάρος του δημοσίου και της παρακώλυσης συναγωνισμού, καθώς επίσης και όποιου άλλου ποινικού αδικήματος διαπιστωθεί κατά την προδικασία».

Η ερώτηση στη Βουλή από τον ΣΥΡΙΖΑ

H υπόθεση εκτός από ποινικές έχει λάβει και πολιτικές διαστάσεις. Συγκεκριμένα τον περασμένο Αύγουστο 11 βουλευτές, κάποιοι εκ των οποίων ανήκαν την περίοδο εκείνη στην Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ, κατέθεσαν ερώτηση προς τα αρμόδια υπουργεία Εθνικής Άμυνας και Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών.

Όπως ανέφεραν, «ενόσω βρίσκεται σε εξέλιξη ο πόλεμος στην Ουκρανία και η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει επιλέξει να βοηθήσει παντοιοτρόπως στην παραγωγή πυρομαχικών προς διευκόλυνση της πολεμικής προσπάθειας του Κιέβου, η Κυβέρνηση της Ν.Δ. προχώρησε σε μια συμφωνία, η οποία βλάπτει τα συμφέροντα της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας και αφορά τα άκρως ευαίσθητα ζητήματα του αμυντικού εξοπλισμού».

Μάλιστα, οι 11 βουλευτές υπογράμμισαν πως «στο πλαίσιο της αδιαφανούς συμφωνίας των Ε.Α.Σ. και της εταιρείας MSM Export, προκύπτουν ερωτηματικά περί του αν τηρήθηκαν, τόσο πριν όσο και μετά τη σύναψη αυτής, όλοι οι κατά το νόμο όροι σχετικά με τον ελεύθερο ανταγωνισμό μέσω της ισότιμης πρόσβασης των ενδιαφερομένων στη δημόσια πρόσκληση. Η προκείμενη νομοθεσία σκοπεί στην αποφυγή κάθε είδους μονοπωλίων προς διασφάλιση των συμφερόντων του Ελληνικού Δημοσίου. Μάλιστα, η Ε.Ε. έχει μεριμνήσει ειδικά για τις εν λόγω συμβάσεις, οι οποίες αφορούν τον ευαίσθητο τομέα της Άμυνας, εκδίδοντας οδηγίες, οι οποίες δεσμεύουν σαφώς την Ελληνική Κυβέρνηση, μετά την ενσωμάτωσή τους στο Ελληνικό Δίκαιο».

Στην απάντησή του ο υπουργός Εθνικής Άμυνας, Νίκος Δένδιας ουσιαστικά ένιψε τας χείρας του λέγοντας ότι «τα τιθέμενα ερωτήματα δεν απαντώνται στο παρόν στάδιο, καθ όσον αφορούν σε υπόθεση η οποία βρίσκεται ενώπιον της Δικαιοσύνης, κατόπιν άσκησης αίτησης ακύρωσης και αναστολής από άλλη εταιρία. Βάσει του άρθρου 91 ν.3978/2011, έως την εκδίκαση της αίτησης αναστολής η ΕΑΣ ΑΒΕΕ οφείλει να απέχει από τη σύναψη συμφωνίας με την MSM Export».

Η ερώτηση στη Βουλή και από το ΠΑΣΟΚ

Τον περασμένο Οκτώβριο κατατέθηκε νέα ερώτηση προς τους υπουργούς Εθνικής Άμυνας και Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών. Αυτή τη φορά από τον βουλευτή Κέρκυρας του ΠΑ.ΣΟ.Κ. – Κινήματος Αλλαγής, Δημήτρη Μπιάγκη. Όπως ανέφερε, «κατά τη διαγωνιστική διαδικασία για τη συνεργασία των Ελληνικών Αμυντικών Συστημάτων (Ε.Α.Σ.) με την εταιρεία M.S.M. Export, δεν τηρήθηκαν οι προβλεπόμενες διαδικασίες αξιολόγησης και παραβιάστηκαν διατάξεις του σχετικού νομοθετικού πλαισίου». Επιπλέον, όπως επισήμανε, «η διοίκηση των Ε.Α.Σ. προχώρησε σε δεσμευτικές αποφάσεις υπέρ της σλοβακικής εταιρείας, χωρίς να εξεταστούν άλλες εναλλακτικές επιλογές που θα μπορούσαν να αποφέρουν μεγαλύτερα οικονομικά οφέλη στο ελληνικό δημόσιο».

Σε απάντησή του ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών παρέπεμψε στον συνάδελφό του υπουργό Άμυνας Νίκο Δένδια. Πράγματι, το ΥΠΕΘΑ απέστειλε απαντητική επιστολή, δίχως ωστόσο να αναφέρει τίποτα επί της ουσίας.

«Σε απάντηση της σχετικής ερώτησης, όσον αφορά στα δέκα πρώτα σκέλη της επιτρέψτε μου να σας παραπέμψω στα πρακτικά της επίκαιρης ερώτησης 110/25-10-2024 της Βουλής των Ελλήνων, η οποία συζητήθηκε στην Ολομέλεια στις 04 Νοεμβρίου 2024» ανέφερε μεταξύ άλλων ο κ. Δένδιας.