- Στο μικροσκόπιο και ο ρόλος των πολιτικών προϊσταμένων. Υπό διερεύνηση κατά πόσο γνώριζαν για τις απάτες
- Τα στοιχεία της μεγάλης απάτης που ανακάλυψαν οι ελεγκτές. Απίθανα κόλπα που «βγάζουν μάτι»
- Πώς με εγκύκλιό του ο ΟΠΕΚΕΠΕ επιχείρησε να κουκουλώσει παράνομες επιδοτήσεις
- Η απόλυση του προέδρου Νίκου Σαλάτα, οι απειλές στους Ευρωπαίους δικαστές, η υπάλληλος που διώχθηκε επειδή μίλησε και το βρώμικο παρασκήνιο
- Πώς πρώην πρόεδρος του Οργανισμού απομακρύνθηκε όταν κατήγγειλε «οργανωμένα συμφέροντα» αλλά αμέσως μετά τοποθετήθηκε στο… Μέγαρο Μαξίμου
Του Βαγγέλη Τριάντη
Νέα στοιχεία αναφορικά με τις ενισχύσεις που δόθηκαν σε παραγωγούς από το 2017 μέχρι και σήμερα για τη χρήση βοσκοτόπων από τον Οργανισμό Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων Προσανατολισμού και Εγγυήσεων (ΟΠΕΚΕΠΕ) δημοσιεύουν σήμερα οι Data Journalists. Πρόκειται για τα αποτελέσματα ελέγχων που είχαν πραγματοποιήσει ελεγκτες του ΟΠΕΚΕΠΕ στις αιτήσεις που είχαν υποβάλλει μισθωτές εκτάσεων στο Γαϊουρονήσι τα έτη 2020 – 2021.
Σύμφωνα με αυτά, οι ίδιες εκτάσεις εμφανίζονταν να αλλάζουν χέρια μόλις μέσα σε λίγους μήνες, με τους ελεγκτες να ενημερώνουν την τότε διοίκηση του ΟΠΕΚΕΠΕ ότι πρόκειται για «πιθανότατα ψευδείς αιτήσεις» και ενδεχομένως «καλοστημένη απάτη» για την οποία θα έπρεπε να ενημερωθεί η Δικαιοσύνη.
Ωστόσο σύμφωνα με πληροφορίες των Data Journalists ο φάκελος με τα ευρήματα, όχι μόνο δεν διαβιβάστηκε ποτέ στη Δικαιοσύνη, αλλά παράλληλα με εγκύκλιο του ΟΠΕΚΕΠΕ «απλουστεύτηκαν» οι όροι για τους ελέγχους στις ιδιοκτησίες και ενοικιάσεις βοσκοτόπων με αποτέλεσμα περιπτώσεις όπως αυτές στο Γαϊδουρονήσι να περνούν κατω από το ραντάρ του ΟΠΕΚΕΠΕ.
Την ίδια ώρα οι έρευνες της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας συνεχίζονται για τις ενισχύσεις που δόθηκαν μέχρι και το 2024.
Το ερώτημα βέβαια που εύλογα τίθεται είναι κατά πόσο τυχόν εμπλεκόμενοι υπάλληλοι του ΟΠΕΚΕΠΕ έδρασαν κατ’ εντολή των πολιτικών τους προϊσταμένων ή όχι. Εάν δηλαδή δόθηκαν πολιτικές εντολές για να δοθούν παρανόμως κοινοτικές ενισχύσεις σε παραγωγούς μόνο και μόνο για την ικανοποίηση της εκλογικής τους πελατείας σε βάρος του κοινοτικού προϋπολογισμού και με ανυπολόγιστες συνέπειες για τη συντριπτική πλειοψηφία των παραγωγών.
Τα ευρήματα του ελέγχου και η ενημέρωση της Διοίκησης
Το 2021, κλιμάκιο ελεγκτών του ΟΠΕΚΕΠΕ προχώρησε στον έλεγχο των αιτήσεων παραγωγών από το Γαϊδουρονήσι που είχαν υποβληθεί στον Οργανισμό για τη λήψη ενισχύσεων από το εθνικό απόθεμα για τα έτη 2019 – 2021 με ενοικιαζόμενα βοσκοτόπια.
Όπως διαπίστωσαν οι ελεγκτές το 2020 κτηνοτρόφος από την Κρήτη εμφανιζόταν να μισθώνει αγροτεμάχια σε συνολικά εννιά μισθωτές στο Γαϊδουρονήσι. Σημαντική λεπτομέρεια είναι ότι τα αγροτεμάχια που δηλώθηκαν ήταν σχεδιασμένα με πολύ μεγάλη ακρίβεια πάνω στους χάρτες του ΟΠΕΚΕΠΕ λες και οι μισθωτές είχαν πληροφόρηση εσωτερική.
Οι ελεγκτές αντιλήφθηκαν πως τόσο το Κέντρο Υποδοχής Δηλώσεων μέσω του οποίου είχαν υποβληθεί οι αιτήσεις, όσο και οι παραγωγοί, φέρονταν να είχαν πρόσβαση σε απαραίτητες πληροφορίες και δεδομένα για την «επιλεξιμότητα» των εκτάσεων. Μάλιστα τα μισθωτήρια εμφανίζονταν να έχουν υπογραφεί όλα αυθημερόν, ενώ το συνολικό ποσό που εισέπραξαν οι φερόμενοι ως παραγωγοί ανήλθε σε περίπου 250.000 ευρώ.
Για το 2021 οι ίδιοι ελεγκτές διαπίστωσαν κάτι το ιδιαίτερα εντυπωσιακό. Αν και τα μισθωτήρια των εκτάσεων που είχαν υπογραφεί το 2020 είχαν διάρκεια έως το 2027, εντούτοις οι συγκεκριμένοι μισθωτές εμφανίζονταν να μισθώνουν εκτάσεις σε άλλες περιοχές της Ελλάδας και όχι στο Γαϊδουρονήσι. Δηλαδή οι φερόμενοι ως κτηνοτρόφοι νοίκιασαν για ένα χρόνο βοσκοτόπια και την επόμενη χρονιά τα παράτησαν και πήγαν σε άλλα νησιά μισθώνοντας και εκεί βοσκοτόπια.
Επιπλέον, οι εκτάσεις που είχαν μισθώσει το 2020, εμφανίζονταν να ανήκουν σε άλλον ιδιοκτήτη ξανά από την Κρήτη και είχαν εκμισθωθεί σε νέους μισθωτές οι οποίοι είχαν κάνει αίτηση για το εθνικό απόθεμα. Επρόκειτο για κάτι που κίνησε την περιέργεια των ελεγκτών, δεδομένου ότι οι φερόμενοι ως εκμισθωτές ήταν «αδύνατον να κατέχουν τόσο μεγάλες εκτάσεις επί μιας βραχονησίδας, οι οποίες μόλις ένα έτος πριν το 2020 χρησιμοποιήθηκαν για κατανομή δημόσιων βοσκοτόπων, και επιπλέον το 2021 εμφανίζονται με άλλο ιδιοκτήτη (εκμισθωτή)». Οι ελεγκτές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι αιτήσεις που υπεβλήθησαν στον ΟΠΕΚΕΠΕ για τις συγκεκριμένες εκτάσεις ήταν πιθανότατα «ψευδείς», και ενδεχομένως να είχε στηθεί μια αρκετά καλοστημένη απάτη.
Το Σεπτέμβριο του 2021, οι ελεγκτες ενημέρωσαν την τότε διοίκηση του ΟΠΕΚΕΠΕ και πρότειναν να διαβιβαστεί η υπόθεση στη Δικαιοσύνη αλλά και να αφαιρεθεί η πιστοποίηση από το ΚΥΔ. Ωστόσο, σύμφωνα με πληροφορίες των Data Journalists, η υπόθεση ουδέποτε διαβιβάστηκε στις Εισαγγελικές αρχες.
Η αλλαγή στην εγκύκλιο του ΟΠΕΚΕΠΕ
Η εναλλαγή ιδιοκτητών σε ένα τόσο μικρό νησί όπως το Γαϊδουρονήσι, δεν θα έπρεπε να περνά απαρατήρητή από τον ΟΠΕΚΕΠΕ. Ωστόσο σύμφωνα με πληροφορίες των Data Journalists, σε αυτό βοήθησαν και κάποιες αλλαγές στις οδηγίες προς τους ελεγκτές του ΟΠΕΚΕΠΕ μέσω εγκυκλίων από ορισμένες εκ των διοικήσεων που ειδικά από το 2019 άλλαζαν σαν τα πουκαμισα.
Σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές, μέχρι και το Σεπτέμβριο του 2020, η διενέργεια διοικητικών ελέγχων, για το εθνικό απόθεμα γινόταν με βάση την εγκύκλιο 85112/2015. Με βάση αυτή, οι ελεγκτές του ΟΠΕΚΕΠΕ υποχρεούνται να ελέγχουν τα παραστατικά ιδιοκτησίας σε μια συγκεκριμένη έκταση μόνο για τη χρονιά της αίτησης και όχι για προηγούμενα χρόνια. Aυτό πρακτικά σημαίνει πως τυχόν αλλαγές στις ιδιοκτησίες εκτάσεων από χρόνο σε χρόνο δεν μπορούσαν να γίνουν αντιληπτές. Ωστόσο τον Οκτώβριο του 2020 τα πράγματα αλλάξαν. Την περίοδο εκείνη πρόεδρος στον ΟΠΕΚΕΠΕ, ήταν ο νυν αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Γρηγόρης Βάρρας. Επρόκειτο για προσωπική επιλογή του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και ένα πρόσωπο που διαβίβασε στη Δικαιοσύνη διάφορες υποθέσεις παράνομων επιδοτήσεων, που φέρονταν να είχαν δοθεί από τον ΟΠΕΚΕΠΕ σε παραγωγούς την περίοδο 2017 – 2020.
Με εγκύκλιο που εξέδωσε η διοίκηση Βάρρα, προστέθηκαν μία σειρά από προϋποθέσεις για τους ελέγχους των τίτλων ιδιοκτησίας. Ειδικότερα για τα ιδιόκτητα αγροτεμάχια έπρεπε να ελεγχθεί η βεβαίωση δηλωθείσας περιουσιακής κατάστασης (Ε9) του ελεγχόμενου έτους ενίσχυσης, του ιδιοκτήτη του αγροτεμαχίου, ενώ έπρεπε να προσκομιστούν και τα «προβλεπόμενα αποδεικτικά νόμιμης κατοχής όπως συμβόλαια, αποδεικτικό μεταγραφής στο υποθηκοφυλακείο, αριθμός κτηματολογίου κλπ».
Σε ό,τι αφορά στα ενοικιαζόμενα αγροτεμάχια έπρεπε να ελεγχθούν τα παραστατικά ενοικίασης, η βεβαίωση δηλωθείσας περιουσιακής κατάστασης (Ε9) του ελεγχόμενου έτους, οι τίτλοι κτηματολογίου κτλ.
Έπειτα από έναν χρόνο από την τοποθέτησή του, ο κ. Βάρρας απομακρύνθηκε από τη θέση του προέδρου του ΟΠΕΚΕΠΕ, μετά από απαίτηση του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης, Μάκη Βορίδη. Μιλώντας δημόσια ο κ. Βάρρας συνέδεσε την απομάκρυνσή του από τον ΟΠΕΚΕΠΕ με «οργανωμένα συμφέροντα» και τις «ευρωπαϊκές επιδοτήσεις». Αμέσως μετά την απομάκρυνσή του, ο κ. Βάρρας διορίστηκε σε θέση μετακλητού συνεργάτη στο γραφείο Διοίκησης και Οργάνωσης της Γενικής Γραμματείας του πρωθυπουργού. Λίγο μετά την απομάκρυνσή του εξεδόθη νέα εγκύκλιος από την τότε διοίκηση ΟΠΕΚΕΠΕ, όπου απλουστεύτηκαν οι όροι και τα απαιτούμενα δικαιολογητικά για τους ελέγχους.
H έφοδος της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας
Επίσης, σε εξέλιξη είναι εδώ και μήνες οι έρευνες της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας σχετικά με τις επιδοτήσεις του ΟΠΕΚΕΠΕ για τη χρήση βοσκοτόπων τα τελευταία χρόνια και συγκεκριμένα από το 2017 έως το 2024. Μάλιστα την περασμένη Δευτέρα η ΕΛ.ΑΣ πραγματοποίησε έφοδο στα γραφεία του ΟΠΕΚΕΠΕ σε Αθήνα και Κρήτη, κατόπιν εντολής της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας. Όπως αναφέρθηκε σε ανακοίνωση που εξέδωσε η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, οι έρευνες «έγιναν στο πλαίσιο εν εξελίξει έρευνας για φερόμενο οργανωμένο σχέδιο απάτης που σχετίζεται με γεωργικά κονδύλια και διαφθορά, με εμπλοκή δημοσίων λειτουργών του ΟΠΕΚΕΠΕ». Σύμφωνα με την ίδια ανακοίνωση, οι παράνομες πρακτικές «ενδέχεται να οργανώθηκαν συστηματικά, με εμπλοκή μελών του Διοικητικού Συμβουλίου και υπαλλήλων του ΟΠΕΚΕΠΕ».
Υπενθυμίζεται ότι τον περασμένο Μάρτιο η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία στην Αθήνα κατέθεσε μηνυτήρια αναφορά στο Πρωτοδικείο Αθηνών κατά 100 συνολικά υπόπτων για απάτη με γεωργικά κονδύλια, με συνολική ζημία 2,9 εκατομμυρίων ευρώ για τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Πρόκειται για τρία κατηγορητήρια που κατατέθηκαν τους τελευταίους μήνες, ύστερα από έρευνες για κυκλώματα εξαπάτησης της ΕΕ όσον αφορά σε επιδοτήσεις για τη χρήση βοσκοτόπων, όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση.
Διώκουν την υπάλληλο που αποκάλυψε το σκάνδαλο
Την ίδια ώρα, όπως είχαν αποκαλύψει οι Data Journalists, η πρώην προϊσταμένη της Διεύθυνσης Εσωτερικού Ελέγχου του ΟΠΕΚΕΠΕ, Παρασκευή Τυχεροπούλου που εντόπισε σωρεία παρατυπιών με τις ενισχύσεις του ΟΠΕΚΕΠΕ, βιώνει το δικό της «Γολγοθά». Σύμφωνα με πληροφορίες, η κα Τυχεροπούλου έχει καθαιρεθεί από τη θέση της Προϊσταμένης της Διεύθυνσης Εσωτερικού Ελέγχου, ενώ έχουν ήδη κινηθεί τρεις πειθαρχικές διαδικασίες σε βάρος της από τον ΟΠΕΚΕΠΕ και παράλληλα της έχει κατατεθεί και μήνυση. Παρά το γεγονός ότι για πολλές από τις παρατυπίες που εντόπισε σε βάρος των Ελλήνων και Ευρωπαίων φορολογουμένων, σχηματίστηκαν δικογραφίες και έχουν ήδη παραπεμφθεί σε δίκες εμπλεκόμενα πρόσωπα.
Επιπλέον από τον περασμένο Σεπτέμβριο η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία είχε ζητήσει να αποσπαστεί η κ. Τυχεροπούλου στα γραφεία της. Το αίτημα τελικά απορρίφθηκε από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης έπειτα από την επίμονη άρνηση που επέδειξε η τωρινή διοίκηση του ΟΠΕΚΕΠΕ υπό τον πρώην δικαστή Νίκο Σαλάτα. Ο οποίος, τις τελευταίες ημέρες προκάλεσε την έντονη δυσαρέσκεια όχι μόνο της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Ανάπτυξης αλλά και σε ομάδα στελεχών στο Μέγαρο Μαξίμου κοντά στον πρωθυπουργό. Ο λόγος ήταν η ευθεία επίθεση στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία μετά την έφοδο στα γραφεία του ΟΠΕΚΕΠΕ και η δημόσια απειλή για κατάθεση μήνυσης κατά του Ευρωπαίου Εισαγγελέα, Νίκου Πασχάλη.
Για το λόγο αυτό το μεσημέρι της Παρασκευής με απόφαση του του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης, Κώστα Τσιάρα αποφασίστηκε η λήξη της θητείας του κ. Σαλάτα στον ΟΠΕΚΕΠΕ, για λόγους «επιτακτικού δημοσίου συμφέροντος», όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση του ΥπΑΑΤ στην οποία τονίζεται: «Η απόφαση αυτή υπαγορεύτηκε από την ανάγκη αποφυγής οποιασδήποτε αμφισβήτησης σχετικά με τη διασφάλιση της ομαλής και αποτελεσματικής συνεργασίας του Οργανισμού με την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, κατά την άσκηση των ελεγκτικών της αρμοδιοτήτων».
Σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές των Data Journalists , ορισμένοι στο Μέγαρο Μαξίμου δεν ήθελαν σε καμία των περιπτώσεων να φανεί ότι ο ΟΠΕΚΕΠΕ δυσχεραίνει τις ενέργειες της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, λίγους μόλις μήνες μετά την κοινωνική διάσταση που έλαβε η υπόθεση των Τεμπών, η οποία αν και προς το παρόν έχει “ξεφουσκώσει” εντούτοις “τρομάζει” το Μαξίμου για το προσεχές φθινόπωρο. Για τους λόγους αυτούς οι χειρισμοί του κ. Σαλάτα προκάλεσαν την απόλυσή του.
ΟΠΕΚΕΠΕ: Διώκουν την υπάλληλο που αποκάλυψε το σκάνδαλο με τις αγροτικές επιδοτήσεις
