- Τα λάθη στην προετοιμασία της επιχείρησης, η επιπολαιότητα και η προσπάθεια συγκάλυψης
- Το σήμα του ΓΕΕΘΑ και γιατί τα Γενικά Επιτελεία (ΓΕΑ και ΓΕΝ) δεν ενημερώθηκαν ποτέ.
- Τι συνέβη στο λεωφορείο και γιατί μαρτυρίες επιζώντων αναφέρουν ότι δεν ένιωσαν τη σύγκρουση και είδαν μόνο την έκρηξη που ήταν σφοδρότατη;
Του Πάρι Καρβουνόπουλου
Η αποστολή Ελλήνων στρατιωτικών στη Λιβύη ήταν ένα προδιαγεγραμμένο φιάσκο. Το κακό είναι ότι κανένας απ΄ όσους ανέλαβαν την επιπόλαια και πρόχειρη σχεδίαση του, δεν σκέφτηκε ότι η αποτυχία του «σχεδίου» θα κόστιζε ανθρώπινες ζωές. Η δημοσιογραφική ομάδα των Data Journalists συνθέτει το θανατηφόρο παζλ που κόστισε τη ζωή πέντε ανθρώπων στη φλεγόμενη Λιβύη…Μια αποστολή σε μία περιοχή της ανατολικής Λιβύης όπου επικρατεί χάος, αφού εκεί έχουν βρει καταφύγιο ο ISIS, οι διακινητές παράνομων μεταναστών και Ρώσοι μισθοφόροι. Σε αυτή την περιοχή οι ελληνικές δυνάμεις υπέστησαν ένα από τα χειρότερα πλήγματα της ιστορίας τους και αυτό δεν μπορεί να αποδοθεί σε «μία χαραμάδα ατυχίας» όπως είπε σε τραυματία ο Α/ΓΕΕΘΑ (!). Άλλες είναι οι αιτίες.
Η κακοκαιρία Daniel μετά από την Ελλάδα, σάρωσε τη σπαρασσόμενη Λιβύη. Χιλιάδες οι νεκροί, ολοκληρωτική η καταστροφή. Οι αντιμαχόμενες «αρχές» της χώρας κάνουν έκκληση για βοήθεια…
Οι… μισητοί στη Λιβύη Γάλλοι, στέλνουν ομάδα ιατρών, νοσηλευτικού προσωπικού και διασωστών. Περίπου 50 άτομα, συνοδευόμενα όχι από στρατιωτική δύναμη αλλά αλλά από «στρατοχωροφυλακή». Ταυτόχρονα έχουν στρατολογήσει τοπικές ένοπλες ομάδες για να εξασφαλίσουν την προστασία τους…
Οι φίλοι -σε ότι αφορά στην κυβέρνηση της Τρίπολης- Τούρκοι, στέλνουν με αρματαγωγά 400 άτομα και δύναμη 122 ατόμων. Η Τουρκία έχει «εισβάλει» στη Λιβύη, εκεί που η Ελλάδα κάποτε είχε προνομιακή σχέση και θέση.
Βίντεο με Τούρκους να αποβιβάζονται στη Λιβύη
Η ελληνική κυβέρνηση εκτίμησε ότι πρέπει να έχει έστω συμβολική παρουσία στη Λιβύη, σε αυτή τη δύσκολη στιγμή. Η πρώτη σκέψη ήταν να αναλάβει την αποστολή ιατροφαρμακευτικού υλικού το ΕΚΑΒ. Η απάντηση ήταν αρνητική και λόγω της κατάστασης που επικρατεί στη χώρα μετά από τις καταστροφές στη Θεσσαλία αλλά και λόγω του υψηλού ρίσκου της αποστολής στη Λιβύη. Ίδια απάντηση δόθηκε και από την ΕΜΑΚ. Τελευταία λύση οι Ένοπλες Δυνάμεις. Ο Α/ΓΕΕΘΑ Κώστας Φλώρος σχεδόν προσφέρθηκε να κάνει την αποστολή. Ποια ήταν όμως η αποστολή; Μεταφορά ιατροφαρμακευτικού υλικού στην πόλη Ντέρνα.
Η πόλη είχε υποστεί ολοκληρωτική καταστροφή από την φονική καταιγίδα. Η κατάσταση ήταν και παραμένει έκρυθμη.
Βίντεο από την κατεστραμμένη πόλη της Derna
Το σήμα του ΓΕΕΘΑ για την αποστολή στη Λιβύη κυκλοφορεί το πρωί της Πέμπτης 14 Σεπτεμβρίου. Ζητά στελέχη του Υγειονομικού για να συμμετάσχουν στην αποστολή. Δεν υπάρχει καμία ανταπόκριση. Έτσι επιλέγονται οι Επισμηναγός Ελευθερία Ανδρεαδάκη και η αντιπλοίαρχος Γλυκερία Μεμεκίδου. Και οι δύο υπηρετούσαν στη Διεύθυνση Υγειονομικού του ΓΕΕΘΑ. Επιλέγονται για την αποστολή και όπως λένε οι πληροφορίες τα Γενικά Επιτελεία του -ΓΕΑ και ΓΕΝ- δεν ενημερώθηκαν ποτέ. Είναι βέβαιο ότι στις έρευνες που θα γίνουν για τα αίτια του φιάσκου στη Λιβύη, θα αναζητηθούν οι έγγραφες διαταγές προς τα δύο στελέχη. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι η εντολή ήταν προφορική, αλλά αυτό στις Ένοπλες Δυνάμεις είναι κάτι το αδιανόητο…
Ταυτόχρονα συγκροτείται η «ομάδα ασφαλείας». Και αυτή με επιλογή από το ΓΕΕΘΑ. 11 αλεξιπτωτιστές αναλαμβάνουν να συνοδεύουν πέντε στελέχη του Υγειονομικού των Ενόπλων Δυνάμεων στη Λιβύη. Η σύνθεση δεν θυμίζει ανθρωπιστική αποστολή.
Μέσα σε ένα 24ωρο, το μεσημέρι της Παρασκευής η ομάδα έχει συγκεντρωθεί. Γιατί τόση βιασύνη; Από που και γιατί υπήρχε πίεση; Τα ερωτήματα είναι εξαιρετικά κρίσιμο να απαντηθούν, γιατί αυτή η βιασύνη οδήγησε σε μεγάλο βαθμό στην τραγωδία.
Τι έπρεπε να έχει γίνει πριν το C-130 της Πολεμικής Αεροπορίας απογειωθεί για τη Λιβύη, ώστε να εκμηδενιστεί το ρίσκο της αποστολής;
Να έχει σταλεί μία ομάδα «ανίχνευσης» της περιοχής για να υπάρχει σαφή εκτίμηση της κατάστασης. Δεν φαίνεται να έγινε κάτι τέτοιο, λόγω έλλειψης χρόνου. Μιλάμε για μία περιοχή που υποτίθεται είναι υπό τον έλεγχο των δυνάμεων του Χαφτάρ αλλά στην πραγματικότητα εκεί έχουν βρει καταφύγιο δυνάμεις του ISIS, διακινητές μεταναστών και Ρώσοι μισθοφόροι.
Υπήρξε το λεγόμενο Human Intelligence, δηλαδή πληροφόρηση από ανθρώπινες πηγές πληροφοριών για την κατάσταση του εδάφους, τις γεωγραφικές και πολιτικές συνθήκες της περιοχής που θα επιχειρούσε η αποστολή;
Υπήρξαν εγγυήσεις για την ασφάλεια της ελληνικής αποστολής από τις τοπικές στρατιωτικές-παραστρατιωτικές ομάδες; Υπήρξαν διαβεβαιώσεις αλλά όχι εγγυήσεις. Έτσι καταλήξαμε η ασφάλεια του ελληνικού τμήματος να είναι στα χέρια ένοπλων ατάκτων. Πώς είναι δυνατόν να εμπιστευθήκαμε την ασφάλεια Ελλήνων στρατιωτικών σε τέτοια χέρια;
Αντισυνταγματάρχης ε.α Ειδικών Δυνάμεων Νίκος Σκιαδάς στους Data Journalists
Είχε ρυθμιστεί το θέμα του οπλισμού των 11 αλεξιπτωτιστών που θα συνόδευαν την αποστολή; Για να γίνει αυτό απαιτείται ειδική διπλωματική άδεια. Έγινε έστω προσπάθεια, ώστε οι αλεξιπτωτιστές να πάνε στη Λιβύη οπλισμένοι; Όπως φάνηκε μετά από την τραγωδία, ούτε αυτό το θέμα είχε ρυθμιστεί.
Ο αρχικός σχεδιασμός προέβλεπε προσγείωση του αεροσκάφους C-130 στην Μπάϊντα, μία πόλη σχετικά κοντά στην κατεστραμμένη Ντέρνα. Το σχέδιο άλλαξε τελευταία στιγμή, γιατί οι Λύβιοι υποστήριξαν ότι υπήρχε πρόβλημα στον διάδρομο προσγείωσης. Πρότειναν να προσγειωθεί το ελληνικό μεταγωγικό στη Βεγγάζη, 210 χιλιόμετρα μακριά. Γιατί το ΓΕΕΘΑ δέχτηκε την αλλαγή του σχεδίου και δεν ματαίωσε την αποστολή;
Αντί γι΄ αυτό κι ενώ η αποστολή βρισκόταν σε εξέλιξη κυκλοφόρησαν από τον ίδιο τον Α/ΓΕΕΘΑ φωτογραφίες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με όλο το προσωπικό –και τους αλεξιπτωτιστές– «στο πιάτο» όσων πιθανόν θα ήθελαν να παρενοχλήσουν την αποστολή.
Γιατί δεν υπήρξε απολύτως καμία πρόβλεψη ώστε να υπάρχουν θωρακισμένα οχήματα για τη μεταφορά των στρατιωτικών μας και τελικά στοιβάχτηκαν σε ένα λεωφορείο που κινούνταν με υγραέριο; Μαζί και οι 11 αλεξιπτωτιστές που υποτίθεται είχαν αποστολή να προστατεύσουν το ιατρικό προσωπικό.
Γιατί δεν έγινε η παραμικρή προσπάθεια να υπάρξει συνεννόηση με τον ΟΗΕ και να τεθεί η επιχείρηση υπό την αιγίδα του;
Γιατί η Ελλάδα δεν έκανε αποστολή ενός πλοίου γενικών υπηρεσιών με νοσοκομεία εκστρατείας όπως η Τουρκία και προτίμησε τη χερσαία αποστολή σε εχθρικό έδαφος;
Γιατί δεν ζητήθηκε όπως το 2014 στην αναίμακτη επιχείρηση ΑΓΗΝΩΡ, η συνεργασία Λίβυων αξιωματικών που έχουν φοιτήσει και αποφοιτήσει από τις ελληνικές στρατιωτικές σχολές; Το 2014 η Ελλάδα απεγκλώβισε χιλιάδες πολίτες από την φλεγόμενη Λιβύη χωρίς κυριολεκτικά να ανοίξει μύτη. Είχε υπάρξει συνεννόηση με τον ναύαρχο Φαράζ αλ-Μαχντάουι, απόφοιτο της Σχολής Ναυτικών Δοκίμων.
Τι έκαψε το λεωφορείο;
Οι φωτογραφίες και τα βίντεο του λεωφορείου να καίγεται είναι συγκλονιστικές και προκαλούν εύλογα ερωτήματα
Η ένταση και η ταχύτητα της φωτιάς προκάλεσε αμέσως υποψίες, ότι η ελληνική αποστολή δέχτηκε επίθεση. Η απομάκρυνση του οχήματος με τους αντάρτες που ήταν μπροστά από το λεωφορείο ενέτεινε αυτές τις υποψίες. Όπως και φωτογραφίες που έδειχναν τρύπες στο αμάξωμα του λεωφορείου.
Επιπλέον μαρτυρίες επιζώντων αναφέρουν ότι δεν ένιωσαν τη σύγκρουση και είδαν μόνο την έκρηξη που ήταν σφοδρότατη. Μετά από 48 ώρες η ελληνική κυβέρνηση υιοθέτησε οριστικά την εκδοχή του τροχαίου δυστυχήματος. Ωστόσο σε κατ΄ ιδίαν συζητήσεις κυβερνητικοί παράγοντες προσθέτουν ότι κανείς «δεν μπορεί να βάλει το χέρι του στη φωτιά για το τι πραγματικά συνέβη».
🇬🇷🇱🇾
Οι φωτογραφίες και τα βίντεο του λεωφορείου να καίγεται είναι συγκλονιστικές και προκαλούν εύλογα ερωτήματαΗ έρευνα των DataJournalists εδώ: https://t.co/5LeIsR417A pic.twitter.com/pPmR6CEdws
— Data Journalists (@JournalistsData) September 20, 2023
Τα άλλα ενδεχόμενα που η κυβέρνηση έχει βγάλει από τη συζήτηση είναι να βλήθηκε το λεωφορείο με πύραυλο ή να είχε παγιδευτεί με εκρηκτικά το λεωφορείο. Αν ισχύουν αυτά η σύγκρουση με το τζιπ έπεται.
Αμέσως μετά από την τραγωδία, ακολούθησε ο τραγέλαφος. Το ΓΕΕΘΑ ενημερώνεται άμεσα. Οι δικαιολογίες ότι δεν λειτουργούσαν τα κινητά δίκτυα διαψεύδονται από τα βίντεο που υπάρχουν από το σημείο της τραγωδίας.
Λίβυοι μιλάνε στα κινητά τους
Το λεωφορείο τυλίγεται στις φλόγες περίπου στις 16:00. Στις 17:40 το Εθνικό Κέντρο Επιχειρήσεων στο ΥΠΕΘΑ έχει ήδη συγκεντρώσει δεύτερη ομάδα από στελέχη του Υγειονομικού, προκειμένου να πετάξουν για τη Λιβύη και να φέρουν πίσω νεκρούς και τραυματίες. Από τη σύνθεση της ομάδας ιατρών και νοσηλευτικού προσωπικού γίνεται σαφές ότι το ΓΕΕΘΑ αλλά και γενικότερα η κυβέρνηση ήξεραν το μέγεθος του δράματος που εκτυλισσόταν στη Λιβύη.
Παρόλα αυτά μόλις στις 19:43 το ΓΕΕΘΑ εκδίδει την πρώτη ανακοίνωση στην οποία κάνει λόγο για «ελαφρούς τραυματισμούς».
Ο Λίβυος υπουργός Υγείας ήδη είχε κάνει δηλώσεις, ανακοίνωσε τον αριθμό των νεκρών και εξέφρασε τα συλλυπητήρια του προς την Ελλάδα.
Δηλώσεις Λίβυου (στα αραβικά)
Από τις 21:30 μέχρι τις 23:00 μεγάλα διεθνή μέσα ενημέρωσης με τελευταίο το Reuters μεταδίδουν την είδηση για τους νεκρούς Έλληνες. Τα μεσάνυχτα, οκτώ ολόκληρες ώρες μετά από το θάνατο των Ελλήνων στρατιωτικών, το ΓΕΕΘΑ εκδίδει επιτέλους ανακοίνωση στην οποία παραδέχεται το γεγονός.
Δεν χρειάζεται κάποια ιδιαίτερη εξήγηση για να πειστεί οποιοσδήποτε ότι η αποστολή των Ελλήνων στρατιωτικών στη Λιβύη έγινε πρόχειρα, επιπόλαια και με πρωταρχικό στόχο τα επικοινωνιακά κέρδη. Το σύνθημα «Είμαστε παντού» που «λάνσαρε» το ΓΕΕΘΑ τις τελευταίες ημέρες προβάλλοντας τη συμμετοχή των Ενόπλων Δυνάμεων στις καταστροφές της Θεσσαλίας, φαίνεται ότι δεν ήταν αρκετό. Θεώρησαν ότι η αποστολή στη Λιβύη θα ήταν μια απλή βόλτα. Αποδείχτηκε ότι ήταν μια θανάσιμη παγίδα που στα υψηλά κλιμάκια της ιεραρχίας του στρατεύματος αλλά και της κυβέρνησης δεν το είχαν αντιληφθεί. Κάποιοι δικαίωσαν αυτό που ο Μπέρτολτ Μπρεχτ είχε πει: «Μόνο οι κακοί στρατηγοί χρειάζονται ήρωες»…
Discussion about this post