Τι προέκυψε από την έρευνα
-
– Μέγα θέμα με τη χρηματοδότηση του εμβληματικού έργου, τις καθυστερήσεις και την ταμειακή επάρκεια του εργολάβου
-
-Στο δεύτερο εξάμηνο του 2023, η εικόνα επιδεινώθηκε καθώς η Ελληνικό Μετρό άρχισε να κόβει σημαντικά ποσά από τις πιστοποιήσεις που ζητούσε η κατασκευάστρια κοινοπραξία
-
– Τα 43 εκατομμύρια ευρώ, έχουν πιστοποιηθεί ανεξέλεγκτα χωρίς ο εργολάβος να υποβάλει τα απαραίτητα δικαιολογητικά
-
– Αν η κοινοπραξία συνεχίσει να παραδίδει με τον ίδιο ρυθμό, θα απαιτηθούν 68 χρόνια για την ολοκλήρωση της γραμμής 4 του Μετρό
-
– Το μεγαλύτερο μερίδιο ανεκτέλεστων έχει η ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ
Του Άρη Χατζηγεωργίου
Φουντώνει το πάρτι στα δημόσια έργα και δίπλα στα θηριώδη ανεκτέλεστα των συμβάσεων που σωρεύουν μεγάλες κατασκευαστικές, εμφανίστηκαν τώρα και τα…ανεξέλεγκτα. Πιο ενδεικτικό ίσως παράδειγμα είναι η σύμβαση για την κατασκευή της νέας γραμμής 4 του Μετρό της Αθήνας, όπου η κοινοπραξία έχει λάβει ήδη προκαταβολή και πριμ 185 εκατομμυρίων ευρώ αλλά έχει πιστοποιήσει μέσα σε 29 μήνες, εργασίες μόλις 43 εκατομμυρίων. Και όλα αυτά σε ένα έργο 1,28 δισεκατομμυρίων που πρέπει να ολοκληρωθεί σε 96 μήνες.
Η προβληματική πορεία του έργου για την γραμμή 4 του Μετρό Αθήνας (Αλσος Βεΐκου-Γουδή) προκάλεσε προσφάτως μια αντίδραση από την πλευρά της κυβέρνησης.
Συγκεκριμένα, στις αρχές Νοεμβρίου, ο Υφυπουργός Υποδομών Νίκος Ταχιάος (μέχρι τον περασμένο Ιούνιο ήταν Πρόεδρος της Ελληνικό Μετρό που έχει αναθέσει το έργο), βγήκε σε συνέδριο του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας και απείλησε τον εργολάβο ότι αν ζητήσει παράταση για την παράδοση του έργου, θα πρέπει να επιστρέψει το πριμ των 57 εκατομμυρίων ευρώ που έλαβε προκειμένου να το παραδώσει εμπρόθεσμα.
Όμως, οι δημοσιευμένες αποφάσεις της «Ελληνικό Μετρό» δείχνουν ακριβώς προς την αντίθετη κατεύθυνση της ελαστικότητας ως προς τον έλεγχο των εργασιών που εκτελούνται στην πραγματικότητα.
Συγκεκριμένα:
- >Η σύμβαση για την κατασκευή της νέας γραμμής 4 υπεγράφη πανηγυρικά τον Ιούνιο του 2021 με τίμημα 1,28 δισεκατομμύρια ευρώ και χρόνο ολοκλήρωσης τα 8 χρόνια, δηλαδή τον Ιούνιο του 2029.
- >Τον Ιούλιο του 2021 η κατασκευάστρια κοινοπραξία ΑΒΑΞ-ΑΛΣΤΟΜ-GHELLA έλαβε την προκαταβολή του 10% του ποσού και υποτίθεται ότι θα έπρεπε να ξεκινήσει εργασίες. Βάσει του νόμου, θα έπρεπε κάθε μήνα να στέλνει στην Ελληνικό Μετρό απολογιστικά στοιχεία γα να πιστοποιούνται οι εργασίες που εκτελούνται με τα χρήματα της προκαταβολής. Υποτίθεται πως η προκαταβολή δεν πρέπει να αξιοποιηθεί για άλλους σκοπούς προς όφελος του εργολάβου αλλά για τα πρώτα έξοδα εγκατάστασης των εργοταξίων και προμήθειας υλικών.
- >Ωστόσο, όπως προκύπτει από δημοσιευμένη στην Διαύγεια απόφαση της Ελληνικό Μετρό η πρώτη πιστοποίηση εργασιών (τυπικά 2η καθώς η 1η αφορούσε στην προκαταβολή) δημοσιεύεται τον Αύγουστο του 2022 και αφορά σε εργασίες ύψους μόλις 3,4 εκατομμυρίων ευρώ, 14 μήνες από την υπογραφή της σύμβασης.
- >Πάντως, τότε, η κυβέρνηση όχι μόνο δεν φαινόταν να ανησυχεί για την εξέλιξη του συγκεκριμένου έργου αλλά έπαιρνε μέτρα για να βοηθήσει γενικότερα τους εργολάβους λόγω ενεργειακής κρίσης. Συγκεκριμένα, τον Ιούνιο του 2022 πέρασε νυκτερινή τροπολογία στον νόμο 4938, βάσει της οποίας οι κατασκευαστές θα λαμβάνουν πριμ 5% εάν δηλώσουν ότι παρά την ενεργειακή κρίση δεν θα προκληθεί καθυστέρηση στην παράδοση του έργου που έχουν αναλάβει. Έτσι, η κοινοπραξία έλαβε πριμ «έγκαιρης παράδοσης» 57 εκατομμυρίων ευρώ στις αρχές του 2023.
- >Στην Διαύγεια της Ελληνικό Μετρό, πάντως, συνέχισαν να δημοσιεύονται πιστοποιήσεις εργασιών που δεν παρέπεμπαν σε έγκαιρη παράδοση. Τον Σεπτέμβριο του 2022, πιστοποιήθηκαν εργασίες 9,5 εκατομμυρίων, τον Νοέμβριο 1,46 εκατομμυρίων και τον Δεκέμβριο 2,56 εκατομμυρίων. Ισχνά έμειναν τα ποσά των πιστοποιήσεων και στο πρώτο εξάμηνο του 2023. Τον Φεβρουάριο 1,33 εκατομμύρια, τον Μάρτιο 1,56 εκατ., τον Απρίλιο 2,41 εκατ, τον Μάιο 3,7 εκατ. και τον Ιούνιο 5,48 εκατομμύρια.
- >Στο δεύτερο εξάμηνο του 2023, η εικόνα επιδεινώθηκε καθώς η Ελληνικό Μετρό άρχισε να κόβει σημαντικά ποσά από τις πιστοποιήσεις που ζητούσε η κατασκευάστρια κοινοπραξία. Τον Αύγουστο πιστοποίησε εργασίες 2,5 εκατομμυρίων ενώ ο εργολάβος ζητούσε 3,63. Τον Σεπτέμβριο πιστοποιήθηκαν 3,3 εκατ (έναντι αιτήματος 4,8) και τον Οκτώβριο 2,5 εκ δηλαδή τα μισά από τα 5,09 που ζητούσε η ΑΒΑΞ-ΑΛΣΤΟΜ-GHELLA.
- >Στην τελευταία πιστοποίηση τον Νοέμβριο του 2023, η Ελληνικό Μετρό δεν περιορίστηκε στο ψαλίδισμα των απαιτήσεων (από 6,6 εκατομμύρια στα 3,2) αλλά μέσα στην δημοσιευμένη απόφαση περιλαμβάνει και κάποιο σκεπτικό.
Όπως αναφέρεται, «όσον αφορά την περικοπή της αποζημίωσης της δαπάνης των υλικών επί τόπου (προκατασκευασμένοι δακτύλιοι σήραγγας ΤΒΜ), αυτή εφαρμόζεται μέχρι την έκδοση της Απόφασης επί της σχετικής ένστασης του Αναδόχου για την αποζημίωση των υλικών “επί τόπου” του έργου».
Καλείται, μάλιστα η κοινοπραξία να καταθέσει ένσταση στον Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών εντός 15 ημερών, διαφορετικά «η τυχόν προσφυγή στο Διοικητικό Εφετείο θα απορριφθεί ως απαράδεκτη.
- Η συγκεκριμένη πράξη πιστοποίησης τελειώνει με μία διατύπωση, η οποία όμως περιλαμβάνεται αυτούσια και σε όλες τις προηγούμενες. Λέει, δηλαδή η Ελληνικό Μετρό, ότι «καθώς η προκαταβολή χορηγείται βάσει των διατάξεων του άρθρου 150 του Ν.4412/2016, περίπτωση α) της παρ. 3, ο Ανάδοχος υποχρεούται να δίνει στην υπηρεσία στο τέλος κάθε μήνα συνοπτική κατάσταση για τις καταβολές που έχει πραγματοποιήσει σε βάρος της προκαταβολής καθώς και το υπόλοιπό της με ένδειξη του τραπεζικού λογαριασμού στον οποίο είναι κατατεθειμένο». Και καταλήγει: «Παρακαλούμε όπως υποβάλετε το αίτημά σας προς πληρωμή συνοδευόμενο με τα απαιτούμενα δικαιολογητικά στοιχεία».
- Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες όμως, η έκκληση της Ελληνικό Μετρό για υποβολή του αιτήματος προς πληρωμή μαζί «με τα απαιτούμενα δικαιολογητικά στοιχεία», δεν έχει προκαλέσει κάποια συγκίνηση στην πλευρά του αναδόχου εργολάβου. Με άλλα λόγια, αυτά τα ισχνά (σε σχέση με το συνολικό τίμημα των 1,28 δισ. ευρώ) ποσά που δεν ξεπερνούν όλα μαζί τα 43 εκατομμύρια, έχουν πιστοποιηθεί ανεξέλεγκτα χωρίς ο εργολάβος να υποβάλει τα απαραίτητα δικαιολογητικά.
- Κατά τις ίδιες πληροφορίες, η κατασκευάστρια κοινοπραξία υποβάλει από την αρχή των πιστοποιήσεων απλές λίστες με τα ποσά που έχει καταβάλει για διάφορα έξοδα (μισθούς, ασφάλειες, έξοδα τρίτων, προμήθεια μηχανημάτων κλπ), ενώ η Ελληνικό Μετρό ζητά να συνοδεύονται από παραστατικά. Ωστόσο, παρά την άρνηση υποβολής των παραστατικών, συνεχίζεται η πιστοποίηση εργασιών έστω και με κάποιες περικοπές.
Οι DataJournalists ανέδειξαν σε πρόσφατο δημοσίευμά τους το πρόβλημα των τεράστιων ποσών από ανεκτέλεστες συμβάσεις που διαφημίζουν οι μεγάλες κατασκευαστικές για να αναδείξουν τις λαμπρές τους προοπτικές και να ανεβάσουν τις χρηματιστηριακές τους αξίες.
Το μεγαλύτερο ανεκτέλεστο αντιστοιχεί στον όμιλο ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ και στο δημοσίευμά μας αποκαλύψαμε και έναν από τους τρόπους που αυτό έχει προκύψει. Δημοσιεύσαμε, δηλαδή, μια απόφαση της Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΑΔΗΣΥ) που ακύρωνε πράξη του Φορέα Διαχείρισης Απορριμμάτων Κεντρικής Μακεδονίας για έργο αξίας 250 εκατομμυρίων κοντά στην Θεσσαλονίκη.
Το σχετικό άρθρο: Η Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων καταγγέλλει «πρωτοφανή στρέβλωση ανταγωνισμού» σε έργο 250 εκατ. ευρώ της ΤΕΡΝΑ
Η Αρχή προχώρησε στην ακύρωση παραδεχόμενη ότι υπήρξαν μεθοδεύσεις που ευνόησαν μέσω αθέμιτου ανταγωνισμού την ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ εις βάρος των άλλων εταιρειών που διεκδικούσαν το έργο. Λίγες μέρες μετά το δημοσίευμα των DataJournalists, η διοίκηση του ΦΟΔΣΑ Κεντρικής Μακεδονίας ανακοίνωσε ότι θα προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας για να ακυρώσει την απόφαση της ΕΑΔΗΣΥ.
Στο ίδιο διάστημα των αποκαλύψεων υπέρ της ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ, γινόταν στην Αθήνα το συνέδριο του ΤΕΕ (Green Deal) για τα μεγάλα έργα και την ανθεκτικότητά τους. Εκεί ήταν που ρωτήθηκε ο Νίκος Ταχιάος και δήλωσε αντίθετος με την επιβολή ορίων στο ανεκτέλεστο των συμβάσεων. Πρόσθεσε, όμως, ότι πέρα από το ανεκτέλεστο πρέπει να δούμε και το…εκτελεστό και εκεί επικαλέστηκε το έργο της γραμμής 4 του Μετρό στην Αθήνα. Είπε, δηλαδή, ότι εάν ο ανάδοχος ζητήσει παράταση στην ολοκλήρωση του έργου, θα πρέπει να επιστρέψει το πριμ των 57 εκατομμυρίων ευρώ. Τι δεν είπε ο κ.Ταχιάος, όμως:
- Ότι η Ελληνικό Μετρό στην οποία ο ίδιος ήταν πρόεδρος ως τον περασμένο Ιούνιο και τώρα εποπτεύων υπουργός, έδινε και συνεχίζει να δίνει πιστοποιήσεις για εργασίες που εκτελούνται έναντι της προκαταβολής.
- Ότι στην κατασκευάστρια κοινοπραξία έχει ήδη εγκριθεί παράταση τμηματικής προθεσμίας 300 ημερών, σχεδόν ενός έτους, για την παραλαβή των μηχανημάτων ολομέτωπης κοπής ΤΒΜ (Μετροπόντικες) και την έναρξη υπόγειων εκσκαφών στις σήραγγες που θα έπρεπε να είχαν ξεκινήσει στις αρχές του 2023.
- Ότι πρόσφατα δόθηκε παράταση 450 ημερών έως το τέλος του 2024 για τις πρόδρομες εργασίες που εκτελούνται στα σημεία όπου θα βρίσκονται οι 15 σταθμοί της γραμμής 4 και τα φρέατα εξαερισμού. Μάλιστα, για να δοθεί αυτή η παράταση, δεν γίνεται μόνο επίκληση της πολυδιαφημισμένης καθυστέρησης λόγω των αντιδράσεων στην Πλατεία Εξαρχείων. Αναφέρεται επίσης η προσφυγή του Ιδρύματος Πατέρα για την καταστροφή του πρασίνου στο Πάρκου Ριζάρη (όπου προβλέπεται δεύτερος σταθμός μετρό Ευαγγελισμός) αλλά και προβλήματα που έχουν προκύψει στον σταθμό Γουδή καθώς κάτω από αυτόν περνά αγωγός κλάδου του εγκιβωτισμένου Ιλισσού ποταμού.
Αν πάντως το κύριο έργο συνεχίσει με τον ίδιο ρυθμό πιστοποίησης των 43 εκατομμυρίων σε 29 μήνες (1,5 εκατ τον μήνα) θα χρειαστούν περίπου 68 χρόνια για την ολοκλήρωσή του.…
Discussion about this post